ERREM Müdürü Öğretim Görevlisi Mustafa Atak’ın açıklaması şöyle:
İnsanoğlu var olduğundan beri, daha fazla yaşayabilmenin, ölümsüzlüğün, ebediyetin sırlarını ararken bir yandan da yaşadığı sorunlarla baş etmede yetersizliği sonucu hayatına son vermeyi düşünebilmektedir. Bu düşünceler bazen girişim aşamasında kalmakta olup bazen de ölümle sonuçlanmaktadır.
Yaygınlık açısından baktığımızda, dünya genelinde intiharların son 45 yılda %60 civarında arttığı görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada her 40 saniyede bir kişi intihar etmektedir. Özellikle eski Sovyetler Birliği ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş batı ülkelerinde ve bazı Uzakdoğu ülkelerinde çarpıcı verilerle karşılaşılmaktadır. Meselâ intiharlarda ilk sıradaki Litvanya’da her 100.000 kişide 31,5 kişi intihar etmekte, İkinci sırada olan Güney Kore’de, bu oran 31,2’dir. Üçüncü sıradaki Kazakistan da ise 26,9’dur. Türkiye dünyada 3.94 oranı ile 79 uncu sırada yer almaktadır. Dünya genelinde en yüksek intihar oranı Avrupa’da, en düşük oran ise Doğu Akdeniz’de gerçekleşmektedir.
Türkiye’de intihar hızının en yüksek olduğu il Kars
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2015 verilerine göre de intihar hızının en yüksek olduğu il Kars’tır. İntihar hızının en düşük olduğu il ise Çankırı’dır. Kayseri intihar oranı yüksek olan iller arasında yer almaktadır. 2015 yılı istatistiklerine göre Kayseri’de ölümle sonuçlanan intihar vakası 55’tir
İntiharların Nedenleri
Evet, bir insan kendi kendini niye öldürme girişiminde bulunur? Kendini ne için kurban eder? Maddî, manevi acılar dayanılmaz boyutlara geldiğinde böyle bir şey mümkün olabilir. Ama tüm intihar olaylarında, her zaman böyle bir acıya rastlanmayabilir. Hepimizin bildiği gibi bazen hiç beklenmedik bir insan intihara teşebbüs edebilmektedir.
Genetik yatkınlık, intihar riskini yaklaşık %42 oranında artırmaktadır. Bu yüzden aile anamnezi alınırken bireyle ilgili gerekli bilgiler titizlikle incelenmeli (yakın ve uzak ailede görülen psikolojik rahatsızlıklar) ve özellikle ebeveynlerden birisi intihar etmişse riskin arttığı bilinmelidir.
İntiharların yaklaşık % 90’ının psikolojik rahatsızlıklarla ilişkisi vardır. Ayrıca tüm bağımlılıklarda, bazı ekonomik darlıklarda ve daha önce geçirilmiş kafa travması sonrasında intihar görülebilir . Mizaç rahatsızlıklarında %30 (depresyonun tüm varyasyonları, çift kutuplu/manik-depresif durumlar), madde bağımlılıklarında %18, şizofrenilerde %14, kişilik rahatsızlıklarında %13 oranlarında intihar vakalarına rastlanır.
Tüm kronik rahatsızlıklar (kronik acı, kronik engellenme, başa çıkılamayan bağımlılıklar, AIDS vb.) intihar riskini arttırabilir.
İntiharların yaklaşık % 50’si alkol ve diğer madde bağımlılıklarında görülür. Hele de ergenlerde hem alkol, hem de madde bağımlılığı birlikte mevcutsa intihar oranı %70’lere kadar yükselebilir.
Diğer bir ilginç araştırma ise nikotin (sigara) bağımlılığı ile intihar arasındaki irtibata işaret eder. Sigara içenlerde sigara içmeyenlere göre dört kat daha fazla intihar vakası müşahede edilmiştir.
Eşcinsel hayat tarzını benimseyenlerde, eşcinsel olmayanlara göre intihar riski on dört kat daha fazladır.
Medya kışkırtmaları
Basının ve sosyal medyanın birey ve toplum üzerinde çok büyük tesirleri olduğu malumdur. Medya kışkırtmaları, intihar riskini artıran faktörlerdendir. Son zamanlarda bir akım haline gelen sosyal medyada canlı yayınlarda intiharların arttığını görmekteyiz. Medya, özellikle ergen intiharlarında önemli bir rol oynamakta olup, intihar “romantize” edildiğinde, moda hâline gelebilmektedir. Ülkemizde sık görülen bir intihar nedeni ise, bir “yarış atı” gibi üniversite başarısına odaklanmış gençlerin, izâfî (rölativ) bir başarısızlığı bile kabul edemeyişleridir. Ebeveynler kendi yaşayamadıkları ideallerini çocuklarına yüklediklerinde, bu yük taşınamaz hâle gelebilmektedir.
Yüksek zeka ile intihar arasında anlamlı ilişki olabilir
İntihar ve şiddet vakalarının temel nedenlerinden biri de duygusal zekâ ve merhamet duygusu eksikliğidir . Burada zekânın akıl ve hikmetle desteklenmesi ve üstün yetenekli kişilerin duygusal zekâ ile ilgili yönlerinin güçlendirilmesi gerekmektedir. Aksi durumda sosyal uyumsuzluk nedeniyle üstün zekalı bireylerde intihar riski yüksek olacaktır. Okullardaki eğitim programlarının duygusal zekâyı destekleyici etkinliklerle yeniden şekillendirilmesi ve merhamet eğitiminin bebeklikten başlayarak hayatın her aşamasında verilmesi gerekir.
Dindarlık azaldıkça intiharlar artmaktadır
Dindarlık düzeyi azaldıkça intiharlarda artış görülmektedir. Batıda yapılan araştırmalarda en az intihar eden din mensupları sırasıyla Müslümanlar, Yahudiler, Güney Amerika Katolikleri, Avrupalı Katolikler, Ortodokslar ve Protestanlardır. Müslüman ülkelerde intihar oranlarının düşük olmasının en önemli nedeni din tarafından intiharın kesin bir şekilde yasaklanmasıdır
İman, intiharın panzehiri
İntiharları önlemenin en önemli yolu iman duygusunun güçlü olmasıdır. İman, insandaki boşluk hissini yok eder, bireye dünyada yalnız olmadığını ve dünya hayatının bir imtihan olduğunu vurgular. Maneviyat eğitimlerinin güçlendirilmesi, yaşantıya yönelik olarak dini eğitimlerin verilmesi ve ahlaki eğitimlerinin her alanda sunulması gerekir.
